przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.
[Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526]
Polska ratyfikowała konwencję 30 września 1991 r. z zastrzeżeniami oraz
deklaracjami interpretacyjnymi.
Konwencja weszła w życie w stosunku do Polski 7 lipca 1991 r.
Artykuł 1
W rozumieniu niniejszej konwencji "dziecko" oznacza każdą istotę
ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się
do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność.
Artykuł 2
1. Państwa-Strony w granicach swojej jurysdykcji będą respektowały i
gwarantowały prawa zawarte w niniejszej konwencji wobec każdego dziecka, bez
jakiejkolwiek dyskryminacji, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka,
religii, poglądów politycznych, statusu majątkowego, niepełnosprawności,
cenzusu urodzenia lub jakiegokolwiek innego tego dziecka albo jego rodziców
bądź opiekuna prawnego.
2. Państwa-Strony będą podejmowały właściwe kroki dla zapewnienia ochrony
dziecka przed wszelkimi formami dyskryminacji lub karania ze względu na status
prawny, działalność, wyrażane poglądy lub przekonania religijne rodziców
dziecka, opiekunów prawnych lub członków rodziny.
Artykuł 3
1. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne
lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub
ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów
dziecka.
2. Państwa-Strony działają na rzecz zapewnienia dziecku ochrony i opieki w
takim stopniu, w jakim jest to niezbędne dla jego dobra, biorąc pod uwagę prawa
i obowiązki jego rodziców, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie za nie
odpowiedzialnych, i w tym celu będą podejmowały wszelkie właściwe kroki
ustawodawcze oraz administracyjne.
3. Państwa-Strony czuwają, aby instytucje, służby oraz inne jednostki
odpowiedzialne za opiekę lub ochronę dzieci dostosowały się do norm
ustanowionych przez kompetentne władze, w szczególności w dziedzinach
bezpieczeństwa, zdrowia, jak również dotyczących właściwego doboru kadr tych
instytucji oraz odpowiedniego nadzoru.
Artykuł 4
Państwa-Strony podejmą wszelkie właściwe działania ustawodawczo-administracyjne
oraz inne dla realizacji praw uznanych w niniejszej konwencji. Odnośnie do praw
ekonomicznych, socjalnych oraz kulturalnych Państwa-Strony będą podejmowały
takie działania przy maksymalnym wykorzystaniu środków będących w ich
dyspozycji oraz - gdy okaże się to konieczne - w ramach współpracy
międzynarodowej.
Artykuł 5
Państwa-Strony będą szanowały odpowiedzialność, prawo i obowiązek rodziców lub,
w odpowiednich przypadkach, członków dalszej rodziny lub środowiska, zgodnie z
miejscowymi obyczajami, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie
odpowiedzialnych za dziecko, do zapewnienia mu, w sposób odpowiadający
rozwojowi jego zdolności, możliwości ukierunkowania go i udzielenia mu rad przy
korzystaniu przez nie z praw przyznanych mu w niniejszej konwencji.
Artykuł 6
1. Państwa-Strony uznają, że każde dziecko ma niezbywalne prawo do życia.
2. Państwa-Strony zapewnią, w możliwie maksymalnym zakresie, warunki życia i
rozwoju dziecka.
Artykuł 7
1. Niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie sporządzony jego akt urodzenia, a
dziecko od momentu urodzenia będzie miało prawo do otrzymania imienia,
uzyskania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe, prawo do poznania swoich
rodziców i pozostawania pod ich opieką.
2. Państwa-Strony zapewnią, aby te prawa stały się zgodne z ich prawem
wewnętrznym oraz z ich międzynarodowymi zobowiązaniami w tej dziedzinie, w
szczególności w przypadkach, gdyby brak tych uregulowań spowodował, iż dziecko
zostałoby bezpaństwowcem.
Artykuł 8
1. Państwa-Strony podejmują działania mające na celu poszanowanie prawa dziecka
do zachowania jego tożsamości, w tym obywatelstwa, nazwiska, stosunków
rodzinnych, zgodnych z prawem, z wyłączeniem bezprawnych ingerencji.
2. W przypadku gdy dziecko zostało bezprawnie pozbawione części lub wszystkich
elementów swojej tożsamości, Państwa-Strony okażą właściwą pomoc i ochronę w
celu jak najszybszego przywrócenia jego tożsamości.
Artykuł 9
1. Państwa-Strony zapewnią, aby dziecko nie zostało oddzielone od swoich
rodziców wbrew ich woli, z wyłączeniem przypadków, gdy kompetentne władze,
podlegające nadzorowi sądowemu, zdecydują zgodnie z obowiązującym prawem oraz
stosowanym postępowaniem, że takie oddzielenie jest konieczne ze względu na
najlepiej pojęte interesy dziecka. Taka decyzja może być konieczna szczególnie
w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony rodziców, gdy każde z rodziców
mieszka oddzielnie, a należy podjąć decyzję odnośnie do miejsca pobytu lub
zamieszkania dziecka.
2. W każdym postępowaniu podejmowanym stosownie do ustępu 1 niniejszego
artykułu należy umożliwić wszystkim zainteresowanym stronom uczestnictwo w tym
postępowaniu oraz wyrażenie przez nie swoich opinii.
3. Państwa-Strony będą szanowały prawo dziecka odseparowanego od jednego lub
obojga rodziców do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i
bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest
to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.
4. W przypadku gdy tego rodzaju separacja jest wynikiem działania podjętego
przez Państwo-Stronę, takiego jak zatrzymanie, uwięzienie, wygnanie, deportacja
lub śmierć (w tym śmierć spowodowana jakąkolwiek przyczyną podczas zatrzymania
przez państwo) jednego lub obojga rodziców dziecka lub dziecka, państwo
zapewni, na żądanie, rodzicom dziecka, dziecku lub - jeżeli będzie to właściwe
- innemu członkowi rodziny podanie istotnych informacji dotyczących miejsca
pobytu nieobecnego(ych) członka(ów) rodziny, jeśli treść tej informacji nie
przyniesie szkody dobru dziecka. Ponadto Państwa-Strony zapewnią, aby
wniesienie takiej prośby samo przez się nie pociągało żadnych ujemnych
następstw dla osoby (osób), której(ych) dotyczy.
Artykuł 10
1. Zgodnie z wynikającym z postanowienia artykułu 9 ustęp 1 obowiązkiem
Państw-Stron wnioski składane przez dziecko lub przez jego rodziców odnośnie do
wjazdu lub opuszczenia Państwa-Strony w celu łączenia rodziny będą rozpatrywane
przez Państwa-Strony w sposób przychylny, humanitarny i w szybkim trybie.
Państwa-Strony ponadto zapewnią, aby złożenie takiego wniosku nie pociągało za
sobą ujemnych skutków dla wnioskodawców oraz członków ich rodzin.
2. Dziecko, którego rodzice przebywają w różnych państwach, będzie miało prawo
do utrzymywania regularnych, z wyjątkiem okoliczności nadzwyczajnych,
osobistych stosunków i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców. W tym celu
oraz zgodnie z obowiązkiem Państw-Stron wynikającym z postanowienia artykułu 9
ustęp 2 Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka oraz jego rodziców do
opuszczenia każdego kraju, w tym własnego, oraz powrotu do ich własnego kraju.
Prawo do opuszczenia dowolnego kraju będzie podlegać tylko takim ograniczeniom,
które są określone przez prawo i które są niezbędne dla ochrony bezpieczeństwa
narodowego, porządku publicznego, zdrowia i moralności społecznej lub praw i
swobód innych osób, zgodnych z pozostałymi prawami uznanymi w niniejszej
konwencji.
Artykuł 11
1. Państwa-Strony będą podejmowały kroki dla zwalczania nielegalnego transferu
dzieci oraz ich nielegalnego wywozu za granicę.
2. W tym celu Państwa-Strony będą popierały zawieranie odpowiednich umów
dwustronnych lub wielostronnych albo przystępowanie do istniejących już umów.
Artykuł 12
1. Państwa-Strony zapewniają dziecku, które jest zdolne do kształtowania swych
własnych poglądów, prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we
wszystkich sprawach dotyczących dziecka, przyjmując je z należytą wagą,
stosownie do wieku oraz dojrzałość dziecka.
2. W tym celu dziecko będzie miało w szczególności zapewnioną możliwość
wypowiadania się w każdym postępowaniu sądowym i administracyjnym, dotyczącym
dziecka, bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawiciela bądź odpowiedniego
organu, zgodnie z zasadami proceduralnymi prawa wewnętrznego.
Artykuł 13
1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać
swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei
wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za
pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka
przekazu według wyboru dziecka.
2. Wykonywanie tego prawa może
podlegać pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, które są przewidziane przez
prawo i które są konieczne:
a) dla poszanowania praw lub reputacji innych osób albo
b) do ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia
albo moralności społecznej.
Artykuł 14
1. Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia i
wyznania.
2. Państwa-Strony będą respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w
odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka
w korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami
dziecka.
3. Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim
ograniczeniom, które są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony
bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub moralności
społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób.
Artykuł 15
1. Państwa-Strony uznają prawa dziecka do swobodnego zrzeszania się oraz
wolności pokojowych zgromadzeń.
2. Na wykonywanie tych praw nie mogą być nakładane jakiekolwiek ograniczenia, z
wyjątkiem tych, które są zgodne z prawem i które są konieczne w społeczeństwie
demokratycznym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa narodowego, porządku
publicznego, ochrony zdrowia bądź moralności społecznej lub ochrony praw i
wolności innych osób.
Artykuł 16
1. Żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w
sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani
bezprawnym zamachom na jego honor i reputację.
2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego rodzaju ingerencji lub
zamachom.
Artykuł 17
Państwa-Strony uznają ważną rolę spełnianą przez środki masowego przekazu i
zapewnią, aby dziecko miało dostęp do informacji oraz materiałów pochodzących z
różnorodnych źródeł krajowych i międzynarodowych, szczególnie do tych, które
mają na uwadze jego dobro w wymiarze społecznym, duchowym i moralnym oraz jego
zdrowie fizyczne i psychiczne. W tym celu Państwa-Strony będą:
a) zachęcały środki masowego przekazu do rozpowszechniania informacji i
materiałów, korzystnych dla dziecka w wymiarze społecznym oraz kulturalnym,
zgodnie z duchem artykułu 29;
b) zachęcały do rozwoju współpracy międzynarodowej w dziedzinie wytwarzania,
wymiany oraz rozpowszechniania tego rodzaju informacji i materiałów,
pochodzących z różnorodnych kulturowych źródeł krajowych oraz międzynarodowych;
c) zachęcały do wydawania i rozpowszechniania książek dla dzieci;
d) zachęcały środki masowego przekazu, aby w szczególny sposób uwzględniały
potrzeby językowe dzieci należących do mniejszości narodowych lub do rdzennej
społeczności;
e) zachęcały do rozwijania odpowiednich kierunków działalności dla ochrony
dzieci przed informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich
dobra, mając na względzie postanowienia artykułów 13 i 18.
Artykuł 18
1. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady,
że oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka.
Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną
odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak najlepsze zabezpieczenie
interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski.
2. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji
Państwa-Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym
w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci oraz
zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi.
3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia
dzieciom pracujących rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i
zakładów w zakresie opieki nad dziećmi, do których są one uprawnione.
Artykuł 19
1. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie
ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony
dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy
lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w
celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica(ów), opiekuna(ów)
prawnego(ych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem.
2. Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe,
skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji
pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, jak również innych
form działań prewencyjnych dla ustalania, informowania, wszczynania i
prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wymienionych wyżej przypadków
niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe - ingerencję
sądu.
Artykuł 20
1. Dziecko pozbawione czasowo lub na stałe swego środowiska rodzinnego lub gdy
ze względu na swoje dobro nie może pozostawać w tym środowisku, będzie miało
prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa.
2. Państwa-Strony zgodnie ze swym prawem wewnętrznym zapewnią takiemu dziecku
opiekę zastępczą.
3. Tego rodzaju opieka może obejmować, między innymi, umieszczenie w rodzinie
zastępczej, Kafala w prawie islamskim, adopcję lub - gdy jest to niezbędne -
umieszczenie w odpowiedniej instytucji powołanej do opieki nad dziećmi. Przy
wyborze odpowiednich rozwiązań należy w sposób właściwy uwzględnić wskazania w
zachowaniu ciągłości w wychowaniu dziecka oraz jego tożsamości etnicznej,
religijnej, kulturowej i językowej.
Artykuł 21
Państwa-Strony uznające i/lub dopuszczające system adopcji zapewnią, aby dobro
dziecka było celem najwyższym, i będą:
a) czuwać, aby adopcja dziecka odbywała się tylko z upoważnienia kompetentnych
władz, które będą decydować - zgodnie z obowiązującym prawem i postępowaniem
oraz na podstawie wszelkich stosownych i wiarygodnych informacji - o tym, że
adopcja jest dopuszczalna ze względu na sytuację dziecka w odniesieniu do
rodziców, krewnych i opiekunów prawnych, oraz - w przypadku gdy jest to
wymagane - aby osoby zainteresowane świadomie wyraziły zgodę na adopcję po
przeprowadzeniu z nimi niezbędnych konsultacji;
b) traktować adopcję związaną z przeniesieniem dziecka do innego kraju jako
zastępczy środek opieki nad dzieckiem, jeżeli nie może być ono umieszczone w
rodzinie zastępczej lub adopcyjnej albo nie można mu zapewnić w żaden inny
odpowiedni sposób opieki w kraju jego pochodzenia;
c) dbać o to, aby dziecko adoptowane do innego kraju miało zabezpieczenie
gwarancyjne i poziom życia odpowiednie do tych, które byłyby zapewnione w
przypadku adopcji krajowej;
d) podejmować wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia, aby w przypadku adopcji
do innego kraju osoby w niej zaangażowane nie uzyskały z tego powodu
niestosownych korzyści finansowych;
e) sprzyjać osiąganiu celów niniejszego artykułu, tam gdzie jest to stosowne,
przez zawieranie dwustronnych lub wielostronnych porozumień lub umów, a także
dążyć w ich ramach do zapewnienia, aby umieszczenie dziecka w innym kraju
odbywało się za pośrednictwem kompetentnych władz lub organów.
Artykuł 22
1. Państwa-Strony podejmą właściwe kroki dla zapewnienia, aby dziecko, które
ubiega się o status uchodźcy bądź jest uważane za uchodźcę w świetle
odpowiednich przepisów prawa międzynarodowego lub wewnętrznego stosowanego
postępowania, w przypadku gdy występuje samo lub towarzyszą mu rodzice bądź
inna osoba, otrzymało odpowiednią ochronę i pomoc humanitarną przy korzystaniu
z odpowiednich praw zawartych w niniejszej konwencji lub innych
międzynarodowych aktach dotyczących praw człowieka oraz innych dokumentach w
sprawach humanitarnych, których wspomniane Państwa są Stronami.
2. W tym celu Państwa-Strony zapewnią, w stopniu, jaki uznają za właściwy,
współdziałanie w wysiłkach podejmowanych przez Narody Zjednoczone i inne
kompetentne organizacje międzyrządowe oraz pozarządowe, współpracujące z
Narodami Zjednoczonymi, dla udzielenia ochrony i pomocy takiemu dziecku oraz odnalezienia
jego rodziców lub innych członków rodziny dziecka uchodźcy w celu uzyskania
informacji niezbędnych do ponownego połączenia go z rodziną. W przypadkach gdy
nie można odnaleźć rodziców ani innych członków rodziny, dziecko zostanie
otoczone taką samą opieką, jak dziecko pozbawione stale bądź czasowo swojego
otoczenia rodzinnego z jakichkolwiek przyczyn, zgodnie z postanowieniami
niniejszej konwencji.
Artykuł 23
1. Państwa-Strony uznają, że dziecko psychicznie lub fizycznie niepełnosprawne
powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących mu
godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne
uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa.
2. Państwa-Strony uznają prawo dziecka niepełnosprawnego do szczególnej troski
i będą sprzyjały oraz zapewniały, stosownie do dostępnych środków, rozszerzanie
pomocy udzielanej uprawnionym do niej dzieciom oraz osobom odpowiedzialnym za
opiekę nad nimi. Pomoc taka będzie udzielana na wniosek tych osób i będzie stosowna
do warunków dziecka oraz sytuacji rodziców lub innych osób, które się nim
opiekują.
3. Uznając szczególne potrzeby dziecka niepełnosprawnego, pomoc, o której mowa
w ustępie 2 niniejszego artykułu, będzie udzielana bezpłatnie tam, gdzie jest
to możliwe, z uwzględnieniem zasobów finansowych rodziców bądź innych osób
opiekujących się dzieckiem, i ma zapewnić, aby niepełnosprawne dziecko
posiadało skuteczny dostęp do oświaty, nauki, opieki zdrowotnej, opieki
rehabilitacyjnej, przygotowania zawodowego oraz możliwości rekreacyjnych,
realizowany w sposób prowadzący do osiągnięcia przez dziecko jak najwyższego
stopnia zintegrowania ze społeczeństwem oraz osobistego rozwoju, w tym jego
rozwoju kulturalnego i duchowego.
4. Państwa-Strony będą sprzyjać, w duchu współpracy międzynarodowej, wymianie
odpowiednich informacji w zakresie profilaktyki zdrowotnej oraz leczenia
medycznego, psychologicznego i funkcjonalnego dzieci niepełnosprawnych, w tym
rozpowszechnianiu i umożliwianiu dostępu do informacji dotyczących metod
rehabilitacji oraz kształcenia i przygotowania zawodowego, w celu umożliwienia
Państwom-Stronom poprawy ich możliwości i kwalifikacji oraz w celu wzbogacenia
ich doświadczeń w tych dziedzinach. W związku z tym potrzeby krajów
rozwijających się będą uwzględniane w sposób szczególny.
Artykuł 24
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do jak najwyższego poziomu zdrowia i
udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej.
Państwa-Strony będą dążyły do zapewnienia, aby żadne dziecko nie było pozbawione
prawa dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.
2. Państwa-Strony będą dążyły do pełnej realizacji tego prawa, a w
szczególności podejmą niezbędne kroki w celu:
a) zmniejszenia śmiertelności wśród noworodków i dzieci;
b) zapewnienia udzielania koniecznej pomocy oraz opieki zdrowotnej wszystkim
dzieciom, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej;
c) zwalczania chorób i niedożywienia, w tym - w ramach podstawowej opieki
zdrowotnej - przez wykorzystanie między innymi łatwo dostępnych technik oraz
przez dostarczanie odpowiednich pożywnych produktów żywnościowych i wody
pitnej, z uwzględnieniem niebezpieczeństwa oraz ryzyka zanieczyszczenia
środowiska naturalnego;
d) zapewnienia matkom właściwej opieki zdrowotnej w okresie przed i po
urodzeniu dziecka;
e) zapewnienia, aby wszystkie grupy społeczne, w szczególności rodzice oraz
dzieci, były informowane i posiadały dostęp do oświaty oraz otrzymywały
wsparcie w korzystaniu z podstawowej wiedzy w zakresie zdrowia dziecka i
karmienia, korzyści z karmienia piersią, higieny i warunków zdrowotnych
otoczenia, a także zapobiegania wypadkom;
f) rozwoju profilaktycznej opieki zdrowotnej, poradnictwa dla rodziców oraz
wychowania i usług w zakresie planowania rodziny.
3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe i skuteczne kroki na rzecz
zniesienia tradycyjnych praktyk przynoszących szkodę zdrowiu dziecka.
4. Państwa-Strony zobowiązują się działać na rzecz sprzyjania i zachęcania do
rozwoju współpracy międzynarodowej w celu stopniowego osiągania pełnej
realizacji praw uznanych w niniejszym artykule. W związku z tym szczególna
uwaga będzie zwrócona na potrzeby krajów rozwijających się.
Artykuł 25
Państwa-Strony uznają prawo dziecka, umieszczonego przez kompetentne władze w
zakładzie w celach opieki, ochrony bądź leczenia w zakresie zdrowia fizycznego
lub psychicznego, do okresowego przeglądu leczenia dziecka i wszelkich innych
okoliczności odnoszących się do jego umieszczenia w zakładzie.
Artykuł 26
1. Państwa-Strony będą uznawać prawo każdego dziecka do korzystania z systemu
zabezpieczenia społecznego, w tym ubezpieczeń socjalnych, oraz będą podejmowały
niezbędne kroki do osiągnięcia pełnej realizacji tego prawa zgodnie z ich
prawem wewnętrznym.
2. Tam gdzie jest to możliwe, powyższe świadczenia powinny być zabezpieczone z
uwzględnieniem zasobów i warunków życia dziecka oraz osób odpowiedzialnych za
jego utrzymanie, jak również wszelkich innych okoliczności, odnoszących się do
stosowania realizacji świadczeń wnioskowanych przez dziecko lub w jego imieniu.
Artykuł 27
1. Państwa-Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego
jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu.
2. Rodzice (rodzic) lib inne osoby odpowiedzialne za dziecko ponoszą główną
odpowiedzialność za zabezpieczenie, w ramach swych możliwości, także
finansowych, warunków życia niezbędnych do rozwoju dziecka.
3. Państwa-Strony, zgodnie z warunkami krajowymi oraz odpowiednio do swych
środków, będą podejmowały właściwe kroki dla wspomagania rodziców lub innych
osób odpowiedzialnych za dziecko w realizacji tego prawa oraz będą udzielały, w
razie potrzeby, pomocy materialnej oraz innych programów pomocy, szczególnie w
zakresie żywności, odzieży i mieszkań.
4. Państwa-Strony podejmą wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia łożenia na
utrzymanie dziecka ze strony rodziców lub innych osób ponoszących
odpowiedzialność finansową za dziecko, zarówno na terenie Państwa-Strony, jak i
za granicą. W szczególnych wypadkach, gdy osoba ponosząca odpowiedzialność
finansową za dziecko mieszka w państwie innym niż dziecko, Państwa-Strony będą
dążyły do przystąpienia do umów międzynarodowych lub do zawarcia takich umów,
jak również do zawierania odpowiednich porozumień.
Artykuł 28
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego
realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności:
a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich;
b) będą popierać rozwój różnorodnych form szkolnictwa średniego, zarówno
ogólnokształcącego, jak i zawodowego, uczynią je dostępnymi dla każdego dziecka
oraz podejmą odpowiednie kroki, takie jak wprowadzenie bezpłatnego nauczania
oraz udzielanie w razie potrzeby pomocy finansowej;
c) za pomocą wszelkich właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym
dla wszystkich na zasadzie zdolności;
d) udostępnią wszystkim dzieciom informacje i poradnictwo szkolne i zawodowe;
e) podejmą kroki na rzecz zapewnienia regularnego uczęszczania do szkół oraz
zmniejszenia wskaźnika porzucania nauki.
2. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki zapewniające, aby
dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością dziecka i
z niniejszą konwencją.
3. Państwa-Strony będą popierały i rozwijały międzynarodową współpracę w
dziedzinie oświaty, w szczególności w celu przyczyniania się do zlikwidowania
ignorancji i analfabetyzmu na świecie oraz ułatwienia dostępu do wiedzy
naukowo-technicznej i nowoczesnych metod nauczania. W tym zakresie należy w
szczególności uwzględnić potrzeby krajów rozwijających się.
Artykuł 29
1. Państwa-Strony są zgodnie, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na:
a) rozwijanie w jak najpełniejszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności
umysłowych i fizycznych dziecka;
b) rozwijanie w dziecku szacunku dla praw człowieka i podstawowych swobód oraz
dla zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych;
c) rozwijanie w dziecku szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej,
języka i wartości, dla wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko,
kraju, z którego dziecko pochodzi, jak i dla innych kultur;
d) przygotowanie dziecka do odpowiedniego życia w wolnym społeczeństwie, w
duchu zrozumienia, pokoju, tolerancji, równości płci oraz przyjaźni pomiędzy
wszystkimi narodami, grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami
rdzennego pochodzenia;
e) rozwijanie w dziecku poszanowania środowiska naturalnego.
2. Żadne postanowienie niniejszego artykułu lub artykułu 28 nie może być
interpretowane w sposób naruszający wolność osób fizycznych lub ciał zbiorowych
do zakładania i prowadzenia instytucji oświatowych, z zastrzeżeniem
przestrzegania zasad wyrażonych w ustępie 1 niniejszego artykułu oraz wymogów,
aby kształcenie w tego typu instytucjach odpowiadało minimalnym standardom,
które określi dane państwo.
Artykuł 30
W tych państwach, w których istnieją mniejszości etniczne, religijne lub
językowe bądź osoby pochodzenia rdzennego, dziecku należącemu do takiej
mniejszości lub dziecku pochodzenia rdzennego nie można odmówić prawa do
posiadania i korzystania z własnej kultury, do wyznawania i praktykowania
swojej religii lub do używania własnego języka, łącznie z innymi członkami jego
grupy.
Artykuł 31
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do wypoczynku i czasu wolnego, do
uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych, stosownych do wieku
dziecka, oraz do nieskrępowanego uczestniczenia w życiu kulturalnym i
artystycznym.
2. Państwa-Strony będą przestrzegały oraz popierały prawo dziecka do
wszechstronnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym oraz będą
sprzyjały tworzeniu właściwych i równych sposobności dla działalności
kulturalnej, artystycznej, rekreacyjnej oraz w zakresie wykorzystania czasu
wolnego.
Artykuł 32
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym,
przed wykonywaniem pracy, która może być niebezpieczna lub też może kolidować z
kształceniem dziecka, bądź może być szkodliwa dla zdrowia dziecka lub jego
rozwoju fizycznego, umysłowego, duchowego, moralnego lub społecznego.
2. Państwa-Strony będą podejmowały kroki ustawodawcze, administracyjne,
socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty dla zapewnienia realizacji
postanowień niniejszego artykułu. W tym celu, mając na uwadze odnośne
postanowienia innych dokumentów międzynarodowych, Państwa-Strony w
szczególności:
a) ustanowią minimalny poziom lub poziomy wiekowe dla ubiegania się o podjęcie
pracy;
b) ustanowią właściwe przepisy odnośnie do wymiaru czasowego oraz warunków
zatrudnienia;
c) ustanowią odpowiednie kary lub inne sankcje do zapewnienia skutecznego
stosowania niniejszego artykułu.
Artykuł 33
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym środki
ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w
celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków
narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w
odpowiednich umowach międzynarodowych, oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu
dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi.
Artykuł 34
Państwa-Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed wszelkimi formami
wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych. Dla osiągnięcia tych celów
Państwa-Strony podejmą w szczególności wszelkie właściwe kroki o zasięgu
krajowym, dwustronnym oraz wielostronnym dla przeciwdziałania:
a) nakłanianiu lub zmuszaniu dziecka do jakichkolwiek nielegalnych działań
seksualnych;
b) wykorzystywaniu dzieci do prostytucji lub innych nielegalnych praktyk
seksualnych;
c) wykorzystywaniu dzieci w pornograficznych przedstawieniach i materiałach.
Artykuł 35
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie kroki o zasięgu krajowym, dwustronnym
oraz wielostronnym dla przeciwdziałania uprowadzeniom, sprzedaży bądź handlowi
dziećmi, dokonywanych dla jakichkolwiek celów i w jakiejkolwiek formie.
Artykuł 36
Państwa-Strony będą bronić dziecko przed wszelkimi innymi formami wyzysku, w
jakimkolwiek aspekcie naruszającymi dobro dziecka,
Artykuł 37
Państwa-Strony zapewnią, aby:
a) żadne dziecko nie podlegało torturowaniu bądź okrutnemu, nieludzkiemu czy
poniżającemu traktowaniu lub karaniu. Ani kara śmierci, ani kara dożywotniego
więzienia bez możliwości wcześniejszego zwolnienia nie może zostać orzeczona
wobec osoby w wieku poniżej osiemnastu lat za popełnione przez nią przestępstwa;
b) żadne dziecko nie zostało pozbawione wolności w sposób bezprawny lub
arbitralny. Aresztowanie, zatrzymanie lub uwięzienie dziecka powinno być zgodne
z prawem i może być zastosowane jedynie jako środek ostateczny i na możliwie
najkrótszy czas;
c) każde dziecko pozbawione wolności było traktowane humanitarnie i z
poszanowaniem wrodzonej godności jednostki ludzkiej, w sposób uwzględniający
potrzeby osoby w danym wieku. W szczególności każde dziecko pozbawione wolności
zostanie odseparowane od osób dorosłych, jeśli tylko rozwiązanie odwrotne nie
będzie uznane za zgodne z najwyższym dobrem dziecka, oraz będzie miało prawo
utrzymywać kontakty ze swoją rodziną poprzez korespondencję i wizyty, z
wyłączeniem sytuacji wyjątkowych;
d) każde dziecko pozbawione wolności miało prawo do uzyskania niezwłocznego
dostępu do prawnej lub innej odpowiedzialnej pomocy, jak również prawo do
kwestionowania legalności pozbawienia go wolności przed sądem lub inną
kompetentną, niezawisłą i bezstronną władzą oraz domagania się uzyskania
szybkiej decyzji w tej sprawie.
Artykuł 38
1. Państwa-Strony zobowiązują się respektować i nakazać respektowanie norm
międzynarodowego prawa humanitarnego mających zastosowanie do nich w przypadku
konfliktu zbrojnego i odnoszących się do dzieci.
2. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe kroki dla zapewnienia, aby osoby,
które nie osiągnęły wieku piętnastu lat, nie brały bezpośredniego udziału w
działaniach zbrojnych.
3. Państwa-Strony będą powstrzymywały się przed rekrutowaniem do swoich sił
zbrojnych jakiejkolwiek osoby, która nie osiągnęła wieku piętnastu lat.
Przeprowadzając rekrutację spośród osób, które osiągnęły wiek piętnastu lat,
lecz nie osiągnęły jeszcze osiemnastu lat, Państwa-Strony będą starały się brać
pod uwagę w pierwszej kolejności osoby starsze wiekiem.
4. Zgodnie ze swoimi zobowiązaniami, wynikającymi z międzynarodowego prawa
humanitarnego do ochrony ludności cywilnej w konfliktach zbrojnych,
Państwa-Strony będą stosowały wszelkie możliwe do realizacji środki dla zapewnienia
ochrony i opieki nad dziećmi dotkniętymi przez konflikt zbrojny.
Artykuł 39
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla ułatwienia
przebiegu rehabilitacji fizycznej i psychicznej oraz reintegracji społecznej
dziecka, które padło ofiarą jakiejkolwiek formy zaniedbania, wyzysku lub
wykorzystania, torturowania lub jakiejkolwiek innej formy okrutnego,
nieludzkiego czy poniżającego traktowania albo karania bądź konfliktu
zbrojnego. Taka rehabilitacja czy reintegracja przebiegać będzie w środowisku,
które sprzyja zdrowiu, zapewnieniu własnego szacunku i godności dziecka.
Artykuł 40
1. Państwa-Strony uznają prawo każdego dziecka podejrzanego, oskarżonego bądź
uznanego winnym pogwałcenia prawa karnego do traktowania w sposób sprzyjający
poczuciu godności i wartości dziecka, które umacnia w nim poszanowanie
podstawowych praw i wolności innych osób oraz uwzględnia wiek dziecka i
celowość sprzyjania jego reintegracji dla podjęcia przez nie konstruktywnej
roli w społeczeństwie.
2. W tym celu, a także uwzględniając odpowiednie postanowienia dokumentów
międzynarodowych, Państwa-Strony zapewnią w szczególności:
a) aby żadne dziecko nie było podejrzane, oskarżane bądź uznawane winnym
pogwałcenia prawa karnego poprzez działanie lub zaniechanie, które nie było
zabronione przez prawo wewnętrzne bądź międzynarodowe w momencie jego
dokonania;
b) każdemu dziecku, które podejrzewa się, oskarża lub uznaje winnym pogwałcenia
prawa karnego, przynajmniej następujące gwarancje:
I.przyznanie domniemania niewinności do chwili udowodnienia winy zgodnie z
prawem;
II.niezwłoczne bezpośrednie poinformowanie go o stawianych mu zarzutach lub, w
odpowiednich przypadkach, za pośrednictwem jego rodziców albo opiekuna prawnego
oraz zapewnienie prawnej lub innej pomocy w przygotowaniu i prezentowaniu jego
obrony;
III.rozpatrzenie sprawy bez zwłoki i przez niezawisłą i bezstronną władzę bądź
organ sądowy w uczciwym procesie, przeprowadzonym zgodnie z prawem,
zabezpieczeniem prawnej lub innej właściwej pomocy oraz w obecności jego
rodziców lub opiekunów prawnych, jeśli tylko nie będzie to uważane za niezgodne
z najwyższym interesem dziecka z uwagi na jego wiek lub sytuację;
IV.niestosowanie przymusu do składania zeznań lub przyznania się do winy;
przesłuchiwanie świadków ze strony przeciwnej i równoprawne uczestniczenie w
przesłuchiwaniu świadków w jego imieniu;
V.w przypadku uznania winnym pogwałcenia prawa karnego, posiadanie prawa
odwołania się od tego orzeczenia oraz innych związanych z nim środków do
wyższej, kompetentnej, niezawisłej i bezstronnej władzy lub organu sądowego,
zgodnie z prawem;
VI.zapewnienie bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli dziecko nie rozumie bądź nie
mówi w danym języku;
VII.pełne poszanowanie spraw z zakresu życia osobistego we wszystkich etapach
procesowych.
3. Państwa-Strony będą sprzyjały tworzeniu praw, procedur organów oraz
instytucji odnoszących się specjalnie do dzieci podejrzanych, oskarżonych bądź
uznawanych winnymi pogwałcenia prawa karnego, a w szczególności:
a) ustanowieniu minimalnej granicy wieku, poniżej której dzieci będą posiadały
domniemanie niezdolności do naruszenia prawa karnego;
b) w przypadku gdy jest to właściwe i celowe, stosowaniu innych środków
postępowania z takimi dziećmi, bez uciekania się do postępowania sądowego, pod
warunkiem pełnego poszanowania praw człowieka i gwarancji prawnych.
4. Różnorodność przedsięwzięć, takich jak opieka, poradnictwo, nadzór,
probacja, umieszczenie w rodzinie zastępczej, programy edukacyjne i szkolenia
zawodowego, oraz inne rozwiązania alternatywne do opieki instytucjonalnej będą
dostępne dla zapewnienia właściwego postępowania z dziećmi, w sposób właściwy
dla ich dobra, a także proporcjonalny zarówno w stosunku do okoliczności, jak i
do popełnionego wykroczenia.
Artykuł 41
Niniejsza konwencja w żaden sposób nie narusza postanowień, które w większym
stopniu sprzyjają realizacji praw dziecka i które mogą być zawarte w:
a) prawie Państwa-Strony lub
b) prawie międzynarodowym obowiązującym to Państwo.
Artykuł 42
Państwa-Strony zobowiązują się do szerzenia informacji o zasadach i
postanowieniach niniejszej konwencji zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci,
wykorzystując do tego celu będące w ich dyspozycji środki.
Artykuł 43
1. W celu badania postępów dokonywanych przez Państwa-Strony w realizacji
zobowiązań przewidzianych w niniejszej konwencji ustanawia się Komitet Praw
Dziecka, który będzie wykonywał wskazane niżej funkcje.
2. Komitet będzie składał się z dziesięciu ekspertów, reprezentujących wysoki
poziom moralny i posiadających uznane kompetencje w dziedzinie, której dotyczy
niniejsza konwencja. Członkowie Komitetu będą wybierani przez Państwa-Strony
spośród ich obywateli i będą występowali osobiście, z uwzględnieniem
sprawiedliwego podziału geograficznego oraz zasadniczych systemów prawnych.
3. Członkowie Komitetu będą wybierani w tajnym głosowaniu z listy osób
wyznaczonych przez Państwa-Strony. Każde Państwo może wyznaczyć jedną osobę
spośród swoich obywateli.
4. Wstępne wybory do Komitetu odbędą się nie później niż po upływie sześciu
miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji, a następnie co dwa lata.
Co najmniej na cztery miesiące przed terminem każdych wyborów Sekretarz
Generalny Narodów Zjednoczonych wystosuje list do Państw-Stron, prosząc je o
podanie nazwisk wyznaczonych przez nie osób w ciągu dwóch miesięcy. Sekretarz
Generalny przygotuje następnie listę wszystkich osób w ten sposób wyznaczonych,
ułożoną w porządku alfabetycznym, ze wskazaniem państwa, przez które zostali
wyznaczeni, i przedłoży ją Państwom-Stronom niniejszej konwencji.
5. Wybory będą się odbywały na spotkaniach Państw-Stron, zwołanych przez
Sekretarza Generalnego w siedzibie Narodów Zjednoczonych. Na tych spotkaniach,
na których quorum będzie stanowiło dwie trzecie Państw-Stron, osoby, które
otrzymają największą liczbę głosów oraz absolutną większość głosów obecnych i
biorących udział w głosowaniu przedstawicieli Państw-Stron, zostaną wybrane na
członków Komitetu.
6. Członkowie Komitetu wybierani będą na okres czterech lat. Będą oni mogli
zostać wybrani ponownie, jeśli znów zostaną wyznaczeni. Kadencja pięciu spośród
członków wybranych w pierwszych wyborach wygaśnie po upływie dwóch lat;
niezwłocznie po pierwszych wyborach nazwiska owych pięciu członków zostaną
wybrane drogą losowania przez przewodniczącego spotkania.
7. W przypadku śmierci członka Komitetu, jego rezygnacji lub jego oświadczenia,
że z jakiegokolwiek innego powodu nie może wypełnić obowiązków członka
Komitetu, Państwo-Strona, które wyznaczyło danego członka, wyznaczy za zgodą
Komitetu innego eksperta spośród swoich obywateli na okres pozostały do końca
kadencji.
8. Komitet ustanowi swoje własne zasady procedury.
9. Komitet wybiera swych funkcjonariuszy na okres dwóch lat.
10. Posiedzenia Komitetu będą odbywały się zwykle w siedzibie Narodów Zjednoczonych
lub w innym dogodnym miejscu określonym przez Komitet. Komitet będzie odbywał
posiedzenia zasadniczo corocznie. Czas trwania posiedzeń Komitetu będzie
określony oraz poddawany weryfikacji, gdy zajdzie taka potrzeba, na spotkaniu
Państw-Stron niniejszej konwencji, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego.
11. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych zapewni niezbędny personel oraz
warunki do skutecznego wypełniania przez Komitet funkcji nałożonych przez
niniejszą konwencję.
12. Za zgodą Zgromadzenia Ogólnego członkowie Komitetu utworzonego na mocy
niniejszej konwencji otrzymywać będą honoraria z funduszy Narodów Zjednoczonych
na okres i na warunkach określanych przez Zgromadzenie.
Artykuł 44
1. Państwa-Strony zobowiązują się do przedkładania Komitetowi za pośrednictwem
Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych sprawozdań odnośnie do środków
stosowanych przez nie do realizacji praw zawartych w konwencji oraz postępów w
korzystaniu z tych praw:
a) w ciągu dwóch lat po wejściu w życie konwencji dla danego państwa;
b) następnie co pięć lat.
2. Sprawozdania przedkładane na mocy niniejszego artykułu wskazywać będą na
czynniki oraz na ewentualne trudności wpływające na stopień wypełnienia
zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji. Sprawozdania będą zawierały
także odpowiednie informacje zapewniające Komitetowi pełną wiedzę na temat
wprowadzenia w życie postanowień konwencji w danym kraju.
3. Państwo-Strona, które przedłożyło Komitetowi wszechstronne sprawozdanie
pierwotne, nie musi już w swoich następnych sprawozdaniach, przedkładanych
zgodnie z ustępem 1 pkt b), powtarzać podstawowych informacji, które podane
były uprzednio.
4. Komitet może zażądać od Państw-Stron dalszych informacji odnoszących się do
wprowadzenia w życie konwencji.
5. Komitet będzie przedkładał Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych za
pośrednictwem Rady Gospodarczo-Społecznej, co dwa lata, sprawozdania ze swojej
działalności.
6. Państwa-Strony będą szeroko udostępniały opinii publicznej swych krajów te
sprawozdania.
Artykuł 45
Dla ułatwienia skutecznego wprowadzenia w życie niniejszej konwencji oraz
stworzenia korzystnych warunków do współpracy międzynarodowej w dziedzinie,
której ona dotyczy:
a) agencje wyspecjalizowane, Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci oraz
inne organy Narodów Zjednoczonych będą uprawnione do uczestniczenia poprzez
swoich przedstawicieli przy omawianiu wprowadzania w życie tych postanowień
niniejszej konwencji, które wchodzą w zakres ich kompetencji. Komitet może
poprosić agencje wyspecjalizowane, Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz
Dzieci i inne kompetentne organy, jeśli uzna to za stosowne, o udzielenie
specjalistycznych porad odnośnie do wprowadzania w życie konwencji w kwestiach
wchodzących w zakres ich kompetencji. Komitet może poprosić agencje wyspecjalizowane,
Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci i inne organy Narodów
Zjednoczonych o przedłożenie sprawozdań dotyczących wprowadzenia w życie
konwencji w tych dziedzinach, które wchodzą w zakres ich działalności;
b) Komitet będzie przekazywał, jeśli uzna to za stosowne, agencjom
wyspecjalizowanym, Funduszowi Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci i innym
właściwym organom wszelkie sprawozdania Państw-stron, zawierające prośbę lub
wskazujące na potrzebę w zakresie doradztwa technicznego bądź pomocy, łącznie z
ewentualnymi uwagami i sugestiami Komitetu odnośnie do owych próśb lub wskazań;
c) Komitet może zalecić Zgromadzeniu Ogólnemu zwrócenie się do Sekretarza
Generalnego o zainicjowanie w jego imieniu badań konkretnych problemów
odnoszących się do praw dziecka;
d) Komitet może uczynić sugestie i ogólne zalecenia w oparciu o otrzymywane
informacje, zgodnie z artykułem 44 i 45 niniejszej konwencji. Sugestie te i
ogólne zalecenia będą przekazywane zainteresowanemu Państwu-Stronie i podawane
do wiadomości Zgromadzenia Ogólnego, łącznie z ewentualnymi uwagami
Państw-Stron.
Artykuł 46
Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisania przez wszystkie państwa.
Artykuł 47
Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne składane będą
u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 48
Każde państwo będzie mogło przystąpić do niniejszej konwencji. Dokumenty
przystąpienia będą składane u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 49
1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia, licząc od daty
złożenia u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych dwudziestego dokumentu
ratyfikacyjnego lub przystąpienia.
2. W stosunku do każdego Państwa, które dokona ratyfikacji lub przystąpienia do
konwencji, po złożeniu dwudziestego dokumentu ratyfikacyjnego lub
przystąpienia, konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia, licząc od daty
złożenia przez dane Państwo swojego dokumentu ratyfikacyjnego lub
przystąpienia.
Artykuł 50
1. Każde Państwo-Strona może zaproponować poprawkę i wnieść ją do Sekretarza
Generalnego Narodów Zjednoczonych. Sekretarz Generalny zakomunikuje następnie o
zaproponowanej poprawce Państwom-Stronom, łącznie z wnioskiem o wskazanie, czy
są one za zwołaniem konferencji Państw-Stron, mającej na celu rozważenie i
przeprowadzenie głosowania nad propozycją. W przypadku gdy w ciągu czterech
miesięcy od daty takiego powiadomienia co najmniej jedna trzecia Państw-Stron
wypowie się za zwołaniem takiej konferencji, Sekretarz Generalny zwoła taką konferencję
pod auspicjami Narodów Zjednoczonych. Każda poprawka przyjęta większością
głosów Państw-Stron obecnych i biorących udział w głosowaniu podlegać będzie
zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych.
2. Poprawka przyjęta w sposób zgodny z ustępem 1 niniejszego artykułu wchodzi w
życie po zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych i
przyjęciu większością dwóch trzecich Państw-Stron.
3. Poprawka, po wejściu w życie, będzie miała moc wiążącą dla tych
Państw-Stron, które się za nią opowiedziały; pozostałe Państwa-Strony natomiast
obowiązują nadal postanowienia konwencji oraz wszelkie wcześniejsze poprawki,
jeśli zostały one przez te Państwa przyjęte.
Artykuł 51
1. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych będzie przyjmować oraz rozsyłać do
wszystkich Państw-Stron teksty zastrzeżeń dokonanych przez Państwa podczas
ratyfikacji lub przystąpienia.
2. Nie będzie dopuszczalne zastrzeżenie pozostające w sprzeczności z
przedmiotem i celem niniejszej konwencji.
3. Zastrzeżenie może zostać wycofane w dowolnym czasie w drodze notyfikacji
tego faktu, złożonej na ręce Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych,
który następnie powiadomi o tym wszystkie Państwa-Strony konwencji. Taka
notyfikacja odniesie skutek w dniu otrzymania jej przez Sekretarza Generalnego.
Artykuł 52
Państwo-Strona może wypowiedzieć konwencję w drodze pisemnej notyfikacji
złożonej na ręce Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie
nabiera mocy po upływie jednego roku od daty przyjęcia notyfikacji przez
Sekretarza Generalnego.
Artykuł 53
Depozytariuszem niniejszej konwencji jest Sekretarz Generalny Narodów
Zjednoczonych.
Artykuł 54
Oryginał niniejszej konwencji, którego teksty sporządzone w językach
angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim oraz rosyjskim są
jednakowo autentyczne, zostanie zdeponowany u Sekretarza Generalnego Narodów
Zjednoczonych.
Na dowód czego niżej podpisani pełnomocnicy, w należyty sposób upełnomocnieni
przez swe Rządy, złożyli podpis pod niniejszą konwencją.
Zastrzeżenia
Ratyfikując Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., Rzeczpospolita Polska w
oparciu o postanowienie artykułu 51 ustęp 1 tej konwencji zgłasza następujące
zastrzeżenia:
- W odniesieniu do artykułu 7 konwencji: Rzeczpospolita Polska zastrzega, że
prawo dziecka przysposobionego do poznania rodziców naturalnych będzie
podlegało ograniczeniu poprzez obowiązywanie rozwiązań prawnych umożliwiających
przysposabiającym zachowanie tajemnicy pochodzenia dziecka.
- O granicy wieku, od której dopuszczalne jest powoływanie do służby wojskowej
lub podobnej oraz uczestnictwo w działaniach zbrojnych, rozstrzyga prawo
Rzeczypospolitej Polskiej. Granica ta nie może być niższa niż przewidziana w
artykule 38 konwencji.
Deklaracje:
- Rzeczpospolita Polska uważa, że wykonania przez dziecko jego praw określonych
w konwencji, w szczególności praw określonych w artykułach od 12 do 16,
dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi
zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną.
- W odniesieniu do artykułu 24 ustęp 2 litera f) konwencji Rzeczpospolita
Polska uważa, że poradnictwo dla rodziców oraz wychowanie w zakresie planowania
rodziny powinno pozostawać w zgodzie z zasadami moralności.