Emerytura dla nauczyciela
Superkorzystne przepisy emerytalne nauczyciele mieli tylko do końca ubiegłego roku (1 stycznia br. ruszył nowy system emerytalny). Tak więc do emerytury na starych zasadach będą mieli prawo tylko ci nauczyciele (urodzeni między 1 stycznia 1949 r. a 31 grudnia 1968 r.), którzy do końca 2008 r. nabyli do niej prawo. Czyli spełnili warunki wiekowe i stażu pracy.
Pozostali - tak początkowo zakładał rząd - mieli pracować (jak większość Polaków) do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego - 60/65 lat (kobiety/mężczyźni). Ale pod koniec ub.r. rząd PO-PSL zmienił stanowisko. Chcąc zażegnać nauczycielskie strajki, przedstawił im nową propozycję - świadczenia kompensacyjne (omawiamy je niżej).
Najpierw przypomnimy, jakie trzeba było do końca ubiegłego roku spełnić warunki, aby móc przejść na wcześniejszą emeryturę na starych zasadach (też w kolejnych latach, np. za rok czy dwa). Zależy to od wariantu, jaki wybierzemy, bo nauczyciel może przejść na wcześniejsze świadczenia na dwa sposoby.
Emerytura z Karty nauczyciela
Zgodnie z art. 88 Karty nauczyciela na emeryturę (bez względu na wiek) mogą przejść nauczyciele, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki:
- 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat w oświacie ("przy tablicy"), lub
- 25 lat stażu pracy, w tym 20 lat w szkolnictwie specjalnym,
- byli zatrudnieni w szkole na co najmniej pół etatu.
Ważne!
Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. nie mogą należeć do otwartego funduszu emerytalnego (OFE).
Uwaga!
Z OFE można zrezygnować. Trzeba złożyć wniosek do ZUS z prośbą o przekazanie do budżetu państwa środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym.
Jeśli nauczyciel spełni powyższe warunki, ZUS ustali emeryturę na starych zasadach, a OFE wpłaci pieniądze do budżetu państwa.
Emerytura z FUS
Drugi sposób to wcześniejsza emerytura na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). W tym przypadku wiek ma znaczenie - z wcześniejszych świadczeń skorzystają nauczyciele, którzy do końca 2008 r. ukończyli 55/60 lat (kobiety/mężczyźni), będą mieli 20 lat stażu pracy, w tym 15 w oświacie.
Tu też nie można należeć do OFE.
Jeśli nauczyciel uzyskał w 2008 r. uprawnienia do wczesnej emerytury nauczycielskiej, nie musi się zwalniać ze szkoły. Nie stracił prawa do wcześniejszej emerytury na starych zasadach. Może bez obaw nadal uczyć i przejść na wcześniejszą emeryturę w kolejnych latach.
Nauczyciele muszą się zgłosić do ZUS, dopiero gdy faktycznie będą chcieli odejść z pracy. Wtedy Zakład policzy im emeryturę na starych (obowiązujących do końca 2008 r.) zasadach. Ale trzeba się zgłosić do ZUS najpóźniej miesiąc przed ukończeniem 60 lat (kobiety), bo później nie dostaniemy wcześniejszej emerytury, tylko zwykłą (wynikającą z ustawowego wieku emerytalnego). A ta będzie wypłacana na gorszych zasadach.
Na jakich?
Według tzw. systemu mieszanego, gdzie część świadczenia będzie liczona na starych zasadach, część na nowych, mniej korzystnych (bez dopłat z budżetu państwa, liczyć się będą tylko nasze składki).
W tym przypadku wszystko zależy od roku przejścia na emeryturę. I tak:
- w 2009 r. - 80 proc. emerytury obliczonej na zasadach dotychczasowych oraz 20 proc. emerytury obliczonej na nowych zasadach;
- w 2010 r. - odpowiednio 70 i 30 proc.;
- w 2011 r. - 55 proc. dotychczasowej i 45 proc. nowej;
- w 2012 r. - 35 proc. dotychczasowej i 65 proc. nowej;
- w 2013 r. - 20 proc. dotychczasowej i 80 proc. nowej.
Uwaga!
Od 2014 r. emerytura będzie już w 100 proc. liczona na podstawie składek zgromadzonych na indywidualnych kontach emerytalnych w ZUS
Gdy nie spełniam warunków
Wcześniejsze emerytury (na starych, korzystnych zasadach) będą wypłacane tylko osobom urodzonym między 1 stycznia 1949 r. a 31 grudnia 1968 r., które do końca 2008 r. osiągnęły wymagane wiek i staż pracy.
Co czeka nauczycieli, którzy do końca 2008 r. nie spełnili wymaganych warunków?
Rząd nie przewiduje dla nich emerytur pomostowych, które są wypłacane od 1 stycznia 2009 r., a które należą się osobom wpisanym na listę stanowisk pracy o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.
Wyjątkiem są nauczyciele czy wychowawcy ze szkół specjalnych, poprawczaków, schronisk dla nieletnich.
Oni nadal będą mogli pięć lat przed ustawowym wiekiem emerytalnym kończyć pracę. Aby dostać pomostówkę, muszą jednak osiągnąć odpowiedni staż 20/25 (kobieta/mężczyzna) i wiek 55/60 (kobieta/mężczyzna). I choć jeden dzień musieli pracować przed 1999 r.
Pomostówek nie będą mieli jednak nauczyciele podstawówek, gimnazjów czy liceów.
Świadczenia kompensacyjne
Po protestach związków rząd zaproponował nauczycielom ustawę o świadczeniach kompensacyjnych. Kto ma do nich prawo? To nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach publicznych i niepublicznych oraz publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego.
Również pracownicy młodzieżowych ośrodków wychowawczych, ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.
Ile wyniesie świadczenie
O jego wysokości będą decydowały składki zgromadzone na koncie emerytalnym (co roku waloryzowane o wskaźnik inflacji). Oszczędności zostaną podzielone przez przewidywany czas dalszego trwania życia dla osób w wieku 60 lat (wielkość ogłasza co roku GUS).
Ważne!
Eksperci przyznają, że świadczenia będą bardzo niskie i nie będzie się opłacać na nie przechodzić. W niektórych przypadkach wysokość świadczenia może wynosić tylko 800 zł.
Ale uwaga!
Nauczycielskie świadczenie nie może być niższe niż najniższa emerytura. Dziś najniższa emerytura to 675,10 brutto.
Uwaga!
Jeśli ktoś przejdzie na świadczenie kompensacyjne, a odkładał pieniądze w OFE, to wszystkie składki w funduszu zostaną automatycznie przeniesione do ZUS i uwzględnione do wyliczania świadczenia. Państwo potraktuje taką osobę, jakby wszystkie składki odkładała tylko w ZUS.
Uwaga na ograniczenia
Ważne!
Nauczyciel na świadczeniach nie będzie mógł pracować w szkole. Tak więc nauczycielka matematyki, gdy przejdzie na świadczenia, nie będzie już mogła dorabiać w szkole, ale nikt nie zabroni jej pracować w biurze czy otworzyć firmy handlowej.
Dzięki temu cały czas będzie odkładać składki emerytalne i gdy osiągnie wiek emerytalny, ZUS będzie mógł jej wypłacić wyższą emeryturę.
Na początku rząd chciał całkowitego zakazu pracy nauczycieli, którzy odeszli na świadczenia. Związek Nauczycielstwa Polskiego jednak zaprotestował, grożąc wysłaniem nowej ustawy do Trybunału Konstytucyjnego.
Kiedy świadczenie
Po pierwsze, trzeba będzie spełnić warunek stażowy - 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat ucząc w szkole (przynajmniej na pół etatu). Po drugie - rozwiązać stosunek pracy. Po trzecie zaś spełnić warunek wiekowy, czyli do końca 2009 r. skończyć 55 lat (kobiety i mężczyźni). W kolejnych latach warunek wiekowy będzie się zwiększał, aż do 2033, kiedy to nauczycielki i nauczyciele będą musieli pracować do ustawowego wieku emerytalnego (kobiety - 60 lat, mężczyźni - 65).
Uwaga!
Ktoś, kto zdecyduje się odejść na wcześniejszą emeryturę, pomostówkę czy świadczenie kompensacyjne, nie dostanie tzw. rekompensaty.
Rekompensaty (dopisanie określonej sumy składek do naszego konta emerytalnego to tzw. dodatek do kapitału początkowego) przysługują za okres pracy przed 1 stycznia 2009 r.
I oznaczają wyższą emeryturę. Ustawodawca chciał w ten sposób promować dłuższą aktywność zawodową nauczycieli.
Podstawa prawna
Ustawa o świadczeniach kompensacyjnych w maju przeszła przez Sejm. 10 czerwca podpisał ją prezydent. Obowiązuje od 1 lipca 2009 r. Tytuł prawny - ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (DzU nr 97, poz. 800).
Świadczenie kompensacyjne - w jakich latach je dostaniesz
- W wieku 55 lat - jeżeli ukończysz je w latach 2009-2014 (kobiety i mężczyźni)
- 55 lat kobiety i 56 mężczyźni - w latach 2015-2016
- 55 lat kobieta i 57 mężczyzna - w latach 2017-2018
- 55 lat kobieta i 58 mężczyzna - w latach 2019-2020
- 55 lat kobieta i 59 mężczyzna - w latach 2021-2022
- 55 lat kobieta i 60 mężczyzna - w latach 2023-2024
- 56 lat kobieta i 61 mężczyzna - w latach 2025-2026
- 57 lat kobieta i 62 mężczyzna - w latach 2027-2028
- 58 lat kobieta i 63 mężczyzna - w latach 2029-2030
- 59 lat kobieta i 64 mężczyzna - w latach 2031-2032
Źródło: Gazeta Wyborcza
|
