Raport w sprawie skutków wejścia w życie projektu zmian w Ustawie o Systemie Oświaty dla szkolnictwa specjalnego.
Wklejam Raport w sprawie skutków wejścia w życie projektu zmian w Ustawie o Systemie Oświaty dla szkolnictwa specjalnego, który ma wejść pod Obrady Sejmu w trzecim tygodniu kwietnia (tuż przed świętami). Skutkiem wprowadzenia zmian w Ustawie o Systemie Oświaty będzie prawdopodobna likwidacja szkolnictwa specjalnego w Polsce najpierw szkół specjalnych potem specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych.
Proszę również o zainteresowanie posłów i senatorów , prasę oraz wszystkie osoby, które mogą pomóc w rozwiązaniu tego problemu.
Raport w dniu dzisiejszym lub jutrzejszym zostanie przesłany do specjalnych ośrodków szklono-wychowawczych oraz do wszystkich szkół specjalnych w Polsce.
Raport w sprawie skutków wejścia w życie projektu zmian w Ustawie o Systemie Oświaty dla szkolnictwa specjalnego.
I. Wprowadzenie zmian w Ustawie o Systemie Oświaty spowoduje w krótkim czasie likwidację lub marginalizację szkół specjalnych.
Wynika to wprost z proponowanych zmian w art. 2 ustawy, który ma brzmieć:
„Art. 2. System oświaty obejmuje:
1) przedszkola oraz inne formy wychowania przedszkolnego;
2) szkoły: a) podstawowe, b) gimnazja, c) ponadgimnazjalne, (...)
7) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze, dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania;
8) ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi – w przypadku gdy jedną z przyczyn wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym - realizację odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
Zmiany w tym artykule polegają na usunięciu z pkt. 1 - 2a - c m.in. wyszczególnienia szkół specjalnych. Szkoły specjalne jako osobny rodzaj szkół znikają z projektu ustawy.
Autorzy zmian proponują wprowadzenie zmian w art. 3 oraz dodają art. 3a, który bezpośrednio odnosi sie do szkolnictwa specjalnego i ma: brzmieć:
"Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) szkole bez bliższego określenia – należy przez to rozumieć także przedszkole;
2) szkole specjalnej lub oddziale specjalnym – należy przez to rozumieć odpowiednio: a) szkołę lub oddział szkolny dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 16 pkt 2, (...)
8) oddziale przysposabiającym do pracy – należy przez to rozumieć oddział utworzony w gimnazjum dla uczniów, którzy po roku uczęszczania do gimnazjum i ukończeniu 15 roku życia, nie rokują ukończenia gimnazjum; (...)
35) uczniu niepełnosprawnym – należy przez to rozumieć ucznia wymagającego stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, z wyjątkiem ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym;
36) uczniu z niepełnosprawnościami sprzężonymi – należy przez to rozumieć ucznia niepełnosprawnego posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na występowanie więcej niż jednej przyczyny stanowiącej podstawę wydania orzeczenia;"
"4) po art. 3 dodaje się art. 3a w brzmieniu":
„Art. 3a.
1. W przedszkolu mogą być tworzone oddziały specjalne i integracyjne.
2. W szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych mogą być tworzone oddziały specjalne, integracyjne, sportowe, mistrzostwa sportowego, dwujęzyczne i międzynarodowe.
3. W gimnazjach mogą również być tworzone oddziały przysposabiające do pracy.
4. Przedszkola i szkoły, w których wszystkie oddziały są specjalne, są przedszkolami specjalnymi i szkołami specjalnymi.”;
Pragnę zwrócić uwagę, że zmienia się definicja szkoły specjalnej, nie stanowi ona od tej chwili odrębnego rodzaju szkół w naszym systemie oświaty.
Co prawda w art. 3 pkt. 2 jest mowa o szkole ale również oddziale specjalnym dla uczniów z orzeczeniem o kształceniu specjalnym.
Jakie ma to znaczenie pokazuje, dopisany do ustawy art 3a, który umożliwia tworzenie oddziałów specjalnych w tzw. "szkołach masowych".
Od tej chwili w każdej szkole/przedszkolu będzie mógł powstać oddział specjalny a dopiero szkoła, która będzie miał tylko oddziały specjalne będzie nosiła nazwę "szkoły specjalnej".
1. Spowoduje to przejście dużej grupy uczniów do szkół masowych stawiając szkoły specjalne w bardzo trudnej sytuacji, mogącej w wielu przypadkach skończyć się likwidacją tych szkół, pomimo, że w większości w takich szkołach zatrudnione są najczęściej zespoły wysoko kwalifikowanych specjalistów od pedagogiki specjalnej.
2. spowoduje daleko idące konsekwencje w rozwoju społecznym dzieci upośledzonych umysłowo:
a. w szkołach specjalnych mogły one liczyć na przebywanie wśród rówieśników mających podobne potrzeby rozwojowe, pozwalało im to osiągać sukcesy szkolne (bardzo często po ogromnych problemach i fobii szkolnej wyniesionej ze szkół masowych, do których chodziły wcześniej) a co za tym idzie taka sytuacja sprzyjała ich rozwojowi. W szkole masowej zawsze będą się porównywać do uczniów mających o wiele większe możliwości rozwojowe, co może spowodować zaniżenie poczucia własnej wartości, pogłębienie stresu i fobii szkolnej. Takie posunięcie na pewno nie jest spowodowane "dobrem dziecka"
b. Utrudni wejście osób z lekkim upośledzeniem umysłowym w życie dorosłe, ponieważ degradacji ulegną Zasadnicze Szkoły Zawodowe Specjalne. Kształciły one dobrych specjalistów w wybranych - odpowiednich dla uczniów z orzeczeniem, zawodach.
3. Zmiany pociągną za sobą duże trudności w funkcjonowaniu Specjalnych Ośrodków Szkolno - Wychowawczych
a. Dojdzie do izolowania dzieci upośledzonych umysłowo z rodzin biednych i niewydolnych wychowawczo od ich rówieśników, którzy uczęszczali do szkół przy SOSW z terenów miast, w których funkcjonowały SOSW. W chwili obecnej część wychowanków przebywających w Specjalnych Ośrodkach Szkolno - Wychowawczych pochodzi ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym. Często są to jednocześnie wychowankowie placówek opiekuńczo - wychowawczych. Uczęszczają oni do szkół specjalnych działających przy SOSW i tam nawiązują kontakty interpersonalne z rówieśnikami pochodzącymi z rodzin dobrze funkcjonujących. Nawiązują się przyjaźnie, dzieci mogą zobaczyć prawidłowe wzorce funkcjonowania w rodzinie i grupie rówieśniczej. Pozwala to na skuteczniejszą readaptację społeczną wychowanków SOSW i łatwiejszy start w dorosłe życie.
"Wyprowadzenie" uczniów z orzeczeniem o kształceniu specjalnym ze szkół przy SOSW w miejscu ich zamieszkania - a zmiany w ustawie to spowodują - doprowadzi to tworzenia gett - społeczności osób niepełnosprawnych w SOSW, które nie będą miały dobrych wzorców rówieśniczych. Zniszczy się w ten sposób możliwości integracji tych dzieci z otoczeniem społecznym, nie mówiąc o syzyfowej pracy jaką stanie się wrażanie programu wychowawczego i profilaktycznego w szkołach przy SOSW.
b. Zmiany w ustawie doprowadzą do likwidacji wielu SOSW. II. Proponowane zmiany w Ustawie o Systemie Oświaty oraz projekt rozporządzenia MEN w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach uniemożliwią kształcenie dzieciom i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym ze sprzężeniami kształcenie w szkołach specjalnych powodując zmniejzenie ilości uczniów w tych szkołach i placówkach.
Mówi o tym zmieniony art. 2 pkt 8 ustawy oraz § 37 i 38 wyżej wymienionego projektu rozporządzenia. Przytoczę tutaj zapis z projektu zmian w ustawie:
8) ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi – w przypadku gdy jedną z przyczyn wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym - realizację odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
1. W chwili obecnej szkoły specjalne obejmują procesem kształcenia i wychowania dzieci i młodzież ze sprzężonymi deficytami w rozwoju na wszystkich etapach edukacyjnych: a. w Zespołach Edukacyjno - Terapeutycznych w szkołach podstawowych specjalnych - I i II etap edukacji
b. w Zespołach Edukacyjno - Terapeutycznych w gimnazjach specjalnych - III etap edukacji
c. w Zespołach Edukacyjno - Terapeutycznych w szkołach przysposabiających do pracy specjalnych, będących szkołami ponadgimnazjalnymi - IV etap edukacji.
2. Szkoły te już od wielu lat proces edukacyjno rewalidacyjny opierają na Indywidualnych Programach Edukacyjno - Terapeutycznych opracowanych dla każdego ucznia. Dobrze też wypełniają zadanie przygotowania do życia dorosłego przez kształcenie umiejętności przydatnych w aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w szkołach przysposabiających do pracy specjalnych
3. Wprowadzenie zmian w ustawie uniemożliwi uczniom kształcenie w szkołach specjalnych, szczególnie na IV etapie edukacji. Chyba, że MEN zamierza umożliwić Ośrodkom Rewalidacyjno - Wychowawczym prowadzenie szkół specjalnych co będzie gwoździem do trumny dla SOSW i szkół specjalnych w ich obecnym kształcie.
4. Wprowadzane zmiany są niekonsekwentne i sprzeczne z sobą ponieważ w art 9 ust. 1, pkt. 3, lit. e ma brzmienie: e) trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi – w przypadku gdy jedną z przyczyn wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym, której ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy; (ART 1, pkt 13 projektu zmian w Ustawie o Systemie Oświaty).
5. Osoba z niepełnosprawnością sprzężoną wymienioną powyżej, realizując obowiązek nauki w Ośrodku Reawlidacyjno - Wychowawczym nie będzie mogła kształcić się w szkole przysposabiającej do pracy specjalnej ponieważ warunkiem uczęszczania do takiej szkoły jest ukończenie gimnazjum.
6. Osoba niepełnosprawna ze sprzężeniem nie będzie mogła skorzystać z formy kształcenia przewidzianej dla niej w ustawie!!!
7. Przepis ten ogranicza także możliwość przyjmowania do szkół przysposabiających do pracy specjalnych. Przewiduje on, że uczniami w tych szkołach będą osoby umiarkowanie i znacznie upośledzone umysłowo, oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi pod warunkiem występowania upośledzenia umiarkowanego lub znacznego. Uniemożliwia to przyjmowanie do tego typu szkół uczniów z niepełnosprawności sprzężoną w przypadku gdy jedną z przyczyn wydania orzeczenia o kształceniu specjalnym jest upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. W obecnym stanie prawnym jest to możliwe.
8. Zamyka się niektórym uczniom, o których piszę powyżej, często jedyną formę kształcenia ponieważ ze względu na niepełnosprawność sprzężoną - bardzo często jest to niepełnoprawność ruchowa związana z MPD - ponieważ nie mogą oni zdobyć wykształcenia w żadnym dostępnym na rynku pracy. Osoby te bardzo często otrzymują umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności na komisjach do spraw orzekania o niepełnosprawności. A nie mogą się kształcić w szkole specjalnej, przysposabiającej do pracy. Jest to jawna dyskryminacja osób niepełnosprawnych przez MEN.
9. MEN wprowadza mentlik nazewniczy w projekcie zmian ustawy. Art. 3, pkt 8 mówi o: 8) oddziale przysposabiającym do pracy – należy przez to rozumieć oddział utworzony w gimnazjum dla uczniów, którzy po roku uczęszczania do gimnazjum i ukończeniu 15 roku życia, nie rokują ukończenia gimnazjum;
10. Są to prawdopodobnie oddziały dla uczniów w normie intelektualnej ale zbieżność nazw będzie rodzić liczne nieporozumienia.
III. MEN wprowadza zmiany w art. 17 ust. 3a ustawy:
3a. Obowiązkiem gminy jest:
1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i najbliższego gimnazjum zapewniających kształcenie specjalne, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej, zapewniającej kształcenie specjalne, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21 roku życia;
1. Mamy to czynienia z następną formą dyskryminacji osób niepełnosprawnych ponieważ dzieci i młodzież z niepełnosprawnością mają w chwili obecnej możliwość kształcenia w szkołach specjalnych do 24 roku życia a uczniowie przyjmowani do tych szkół od 1 września 2012 roku do 23 roku życia. Jak ma dojechać samodzielnie osoba znacznie upośledzona umysłowo, która dodatkowo bardzo często ma w tym wieku dodatkowe schorzenia, nie wliczające się do niepełnosprawności sprzężonej (np. padaczka), która skończyła 21 lat?
IV. Autorzy zmian w ustawie chcą wprowadzić w życie art. 62a w brzmieniu: „Art. 62a. 1. Organy prowadzące przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego i szkoły podstawowe, mogą je połączyć w grupę przedszkolnopodstawową.
2. W skład grupy przedszkolno-podstawowej wchodzi co najmniej jedno przedszkole lub inna forma wychowania przedszkolnego oraz co najmniej jedna szkoła podstawowa.
3. Organy prowadzące gimnazja, licea ogólnokształcące i placówki oświatowo-wychowawcze umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień, mogą je połączyć w grupę gimnazjalno-licealną.
4. W skład grupy gimnazjalno-licealnej wchodzi co najmniej jedno gimnazjum i co najmniej jedno liceum ogólnokształcące.
5. Dyrektor grupy przedszkolno-podstawowej i grupy gimnazjalno-licealnej powierza nauczycielowi zatrudnionemu w tej grupie koordynowanie specjalnych potrzeb edukacyjnych, w szczególności:
1) podejmowanie działań z zakresu organizowania i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom, rodzicom oraz nauczycielom na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2
1. Tworzenie takich grup jestna pewno ciekawą propozycją. Niestety zapomniano i tutaj o szkolnictwie specjalnym. Szkoły specjalne tworzą często zespoły szkół umożliwiające kształcenie osobom niepełnosprawnym na wszystkich etapach edukacyjnych.
2. Specjalne Ośrodki Szkolno - Wychowawcze z reguły prowadzą szkoły wszystkich typów. 3. nie zapewniono w projekcie ustawy możliwości tworzenia grup szkół specjalnych czy centrów pomocy dzieciom i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
V. Niejasny jest zapis art. 13, ustawy zmieniającej ustawę o systemie oświaty w brzmieniu: Art. 13. Działające w dniu wejścia w życie ustawy ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, realizację odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, stają się ośrodkami rewalidacyjno-wychowawczymi, o których mowa w art. 2 pkt 8 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
1. Jeżeli w szkole specjalnej / Specjalnym Ośrodku szkolno wychowawczym osoby wymienione w art. 13 realizowały obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny to czy takie szkoły / ośrodki staną się ośrodkami rewalidacyjno - wychowawczymi lub czy w skład szkoły / SOSW wejdzie ORW?
VI. Autorzy zmian w ustawie likwidują uzupełniające licea ogólnokształcące, w tym specjalne w myśl art. 17 ustawy o zmianach w UoSO:
Art. 17
1. Z dniem 1 września 2012 r. likwiduje się klasę pierwszą, a w latach następnych kolejne klasy dotychczasowego trzyletniego liceum profilowanego dla młodzieży, dwuletniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego dla młodzieży oraz trzyletniego technikum uzupełniającego dla młodzieży, z zastrzeżeniem art. 20.
1. Dla wielu absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych Specjalnych dalsze kształcenie w liceum uzupełniającym dawało możliwości uzupełnienia wiedzy ogólnej oraz przygotowanie się i zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w części teoretycznej w przypadku gdy nie udało im się to za pierwszym razem. Odbiera im się taką możliwość.
VII. Nikt nie ukrywa, że w tak szybko zmieniającej się rzeczywistości zmiany w szkolnictwie specjalnym są koniecznością. Dalecy jesteśmy od tego by ich nie dokonywać dla dobra naszych uczniów / wychowanków. Niestety to, co proponuje MEN w ustawie zmieniającej Ustawę o Systemie Oświaty zmierza do likwidacji szkół specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno - Wychowawczych. Zmiany te cofają szkolnictwo specjalne do wczesnych lat 60-tych 20 wieku, kiedy to w szkołach masowych były oddziały dla uczniów niepełnosprawnych. Ten model nie sprawdził się już 50 lat temu. Nie sprawdzi się i prawdopodobnie i teraz a zniszczy to co twórcy szkolnictwa specjalnego wypracowali i co doskonale funkcjonowało przez lata. Przecież metodyka wczesnoszkolna w obecnej szkole podstawowej jest w całości zaczerpnięta z metodyki ośrodków pracy Marii Grzegorzewskiej!!!.
To szkoły specjalne były prekursorami nauczania blokowego w szkole podstawowej. Zmiany w ustawie przekreślają 50 lat dobrej praktyki pedagogicznej.
VIII. Jakich zmian oczekujemy?
1. dostosowania podstawy programowej szkolnictwa masowego do potrzeb dzieci i młodzieży lekko upośledzonych umysłowo.
2. zmiany ramowych planów nauczania w Zasadniczej szkole Zawodowej przez dodanie godzin na realizację przedmiotów ogólnokształcących.
3. zmiany ramowych planów nauczania w gimnazjum specjalnym dla osób lekko upośledzonych umysłowo przez zwiększenie ilości godzin techniki co pozwoli na skuteczniejszą preorientację zawodową tych uczniów.
Źródło: Głos Nauczycielski
|
